Diferansiyel Nedir? Nasıl Çalışır?

Diferansiyel

Bir araba sahibiyseniz, muhtemelen “diferansiyel” terimini duymuşsunuzdur. Peki bunun ne olduğunu ve aracınızın performansı için neden önemli olduğunu biliyor musunuz? Bu yazımızda, diferansiyeli anlatacağız.

Basitçe ifade etmek gerekirse diferansiyel, motorun torkunu tekerleklere ileten bir sistemdir. Diferansiyel, gücü motordan alır ve bölerek tekerleklerin farklı hızlarda dönmesini sağlar.

Peki neden tekerleklerin birbirinden farklı hızlarda dönmesini isteriz?

Çöp şiş çubuklarından yapılmış aksları olan ve bu akslara vidalanmış süt şişesi kapaklı tekerlekleri olan bir karton kutu araba hayal edin. İstediğiniz kadar ileri geri sürebilirsiniz. Serbestçe ve sorunsuz bir şekilde ilerleyecektir. Köşeleri dönerken, her tekerlek diğerinden bağımsız olarak dönebildiği için sorun yaşamayacaksınız. Şimdi tekerlekleri çöp şiş aksa yapıştırmayı deneyin. Köşeleri dönmeye çalışırken tekerleklerin artık zeminde kaydığını fark edeceksiniz. Bunun nedeni, tekerleklerin her birinin farklı bir mesafe kat etmesi gerektiği, ancak tek bir aks üzerinde birbirine kilitlenmiş olmasıdır.

Bir adım ileri gidelim. Bu kilitli tekerleklerle 2 tonluk bir aracı 100 km/saat hızda döndürmeye çalıştığınızı hayal edin. Tekerlekler sadece dönme hareketi sonucu oluşan merkezkaç kuvvetiyle başa çıkmakla kalmıyor aynı zamanda aracın ağırlığıyla asfalta doğru itiliyor. Bu kuvvetler aracın tüm yapısına muazzam bir yük bindirmektedir.

Böyle bir durumda prototip arabamız, yüksek hızlarda sorunsuz ve güvenli bir şekilde dönüş yapmakta zorlanacaktır.

Hemen Ara

Mühendisler, tekerlekleri motorun güç çıkışına bağlamanın akıllıca bir yolunu bulmak zorundaydılar, aynı zamanda her tekerleğin diğerinden farklı bir hızda hareket etmesine izin veren bir model oluşturulmalıydı.

Diferansiyel karmaşık bir mekanizmadır ancak, mekanizmayı sistematik olarak parçalara ayırdığınızda ve neyi amaçladığını ve bunu nasıl yaptığının temellerini anladığınızda, diferansiyelin gerçekten mühendislik harikası bir yapı olduğunu fark edeceksiniz. Bu düşünme yöntemi First Principle (İlk ilke) olarak tabir edilmektedir ve inovatif yaklaşımların temelinde bu yöntem yatar.

Diferansiyel Nasıl Çalışır?

Diferansiyel, tekerleklerin farklı hızlarda dönmesine sağlayan bir dizi dişli kullanarak çalışır. Araba dönerken, dönüşün dışındaki tekerlekler, içerideki tekerleklerden daha fazla mesafe kat etmek zorundadır. Diferansiyel, dış tekerleğin iç tekerlekten daha hızlı dönmesine izin vererek bunu telafi eder. Bu, dönüş sırasında çekişi ve dengeyi korumaya yardımcı olur.

Diferansiyellerin son derece dayanıklı olması gerekir. Arabalar daha yavaş ve daha basit bir yapıya sahipken, daha ucuz metaller kullanarak maliyetler düşürülebiliyordu. Ancak arabaların standartlarının artması ortalama ağırlıklarını da arttırdığı gibi performanslarını da arttırmıştır. Aynı zamanda araçların daha dayanıklı ve uzun ömürlü olması ayrı bir değer katmaktadır. Bu yüzden günümüzde çok daha yüksek dayanıma sahip metal alaşımlardan üretilen diferansiyeller çok daha uzun ömürlüdür.

Diferansiyel Neden Önemlidir?

Diferansiyel, otomobilin aktarım sisteminin çok önemli bir parçasıdır. Diferansiyel olmadan, tekerlekler aynı hızda dönmeye zorlanacak, bu da dönüşü zorlaştıracak ve lastiklerde aşırı aşınmaya neden olacaktır. Diferansiyel, tekerleklerin farklı hızlarda dönmesine izin vererek yol tutuşu, stabilite ve lastik aşınmasını iyileştirir.

Hangi Araçlarda Diferansiyel Vardır?

Dört tekerlekli çoğu araçta diferansiyel bulunur. Arkadan itişli arabaların da diferansiyelleri vardır. Bununla birlikte, bazı önden çekişli arabalarda, şanzıman ve diferansiyeli tek bir ünitede bulunur.

Arabada Kaç Diferansiyel Vardır?

Arabalarda genellikle 1 adet diferansiyel bulunur. Diferansiyel, çekişin olduğu lastiklerin ortasına konumlandırılmıştır.

Önden Çekişli Arabaların Diferansiyeli Var mı?

Evet, önden çekişli arabaların bir diferansiyeli vardır. Birçok önden çekişli arabada, diferansiyel ve şanzıman bir bütün halindedir ve transaks olarak adlandırılır.

Arkadan Çekişli Arabaların Diferansiyeli Nerededir?

Arkadan çekişli arabaların diferansiyeli arkadadır. Ön lastikler bağımsız olarak şasiye bağlıdır ve önde diferansiyel bulunmaz.

Dört Çeker Arabada Kaç Diferansiyel Vardır?

Dört Çeker (AWD) bir arabada üç diferansiyel vardır. Arabanın tahrik mili üzerinde bulunan bir merkez diferansiyel, arka aksta bir arka diferansiyel ve ön diferansiyel olmak üzere 3 adet diferansiyel bulunur.

Diferansiyel Yakıt Tasarrufu Sağlar mı?

Düzgün çalışan bir diferansiyel, aracınızın optimum seviyede yakıt tüketmesine neden olarak yakıt tasarrufu sağlar. Arızalı bir diferansiyel motor torkunu lastiklere verimli bir şekilde iletemez ve dolayısıyla yüksek yakıt tüketimine yol açabilir. Aracınızın yakıt tüketimi normal seviyenin üzerine çıktıysa bu durum diferansiyel arızasını işaret edebilir.

Hemen Ara

 

Diğer yazılarımıza da göz atabilirsiniz:

• Triger Kayışı Nedir?
• Süspansiyon Nedir?
• Aks Nedir?